De Dominee en zijn Gemeente

goed doet, daar is de preek mislukt. De eene is de man, die haar voordraagt en de andere, de vrouw of man, die haa

e komt nemen. Het spreekt van zelf, dat, indien de predikant een paar koperen longen heeft en de hoorder niet stokdoof is, deze, al komt hij maar zelden in de kerk, toch elk woord van den spreker kan opvangen; maar

ie hij eraan hecht; de opslag zijner oogen beteekent een aandoening, die hij ondervindt en wil opwekken; de strengheid zijner woorden wordt verzacht door het gevoelvolle van den klank; zijn loflied klinkt liefelijker door de i

eerd in zijn geest en men moet dien geest kennen om de werking ervan te begrijpen. Toevallige hoorders zijn als in een doolhof zonder gids, maar de vrienden des sprekers gevoelen zich tehuis. ?Hij zei dit of dat," beweert de toevallige bezoeker. ?O ja," antwoordt de deskundige, ?maar als hij dat zegt, be

e weten, laat hij zijn masker vallen, totdat gij zijn karakter kunt doorgronden en in zijn ziel lezen. Er zijn natuurlijk sommige mannen, die in hun preeken even min zich bloot leggen als in hun gesprekken; maar in dat geval verliezen de hoorders er niets bij: dezulken hebben geen persoonlijkheid te openbaren, het zijn eenvoudig l

zij bewegingloos en met gesloten oogen neerzitten en velen verklaren die houding door te zeggen, dat zij zich op die wijze onttrekken aan een afleidende omgeving, maar in dat geval beho

beste verslag van de preek en de scherpste beoordeeling van zijn rechtzinnigheid kunnen geven. Maar men kan niet zeggen, dat zij nu juist een opwekkend schouwspel

tten, hem nu eens doet opstaan en een poosje later weer onder de bank weg doet duiken, dan behoort zoo'n man zich thuis te

te houden. Een spreker zal misschien heel vaak de aandacht vestigen op het edele leger der martelaars, maar hij wenscht toch liefst geen troep martelaars in zijn eigen kerk toe te spreken. Niets is zeker ontmoedigender voor een spreker-zelfs zóó dat

hebben bijna het onderwerp vergeten. De preek, die voor zulk een onbestendigen geest geschikt zou zijn, zou moeten bestaan uit twintig onderafdeelingen, elk een verhaaltje of een wakker schuddende gedachte bevattende, die op zich zelf een geheel vormden, zoodat de hoorder, waar hij ook inviel, dadelijk zich tehuis gevoelde. Menschen met gevoel behoorden echter te bedenken, dat een opeenvolging van vermakelijke tooverlantaarnplaatjes niet hetzelfde is als een ernstig kunstwerk en indien iemand het Evangelie van Christus waardiglijk wil verkondigen, dan moet hij ernstig overwegen en van zijn h

de zaak der waarheid, dan geeft het niets hoe knap of hoe welsprekend de spreker ook zij, hij kan geen vat krijgen op den geest van dien hoorder. De eerlijke hoorder is die, welke bereid is elke bewijsvoering in overweging te nemen en elk besluit te herzien, uitgenomen natuurlijk dat half dozijn uitgemaakte waarheden, die geen predikant met goed verstand ooit zal aanvallen en die elk godsdienstig mensch als vaststaand aanneemt.

gesproken, zal overwogen worden door eerlijke toehoorders. Hij gevoelt, dat, in geval zij het met hem eens zijn, dit alleen zal wezen, omdat zij

denkende dat de predikant een man is even onvolmaakt als zij zelf zijn en zich herinnerende dat niemand mag beoordeeld worden dan met het oog op den inhoud van hetgeen hij onderwijst. Het is mogelijk, dat iemand op zekeren dag wat mat is-dat is vaak een gevolg van het weer; het is mogelijk, dat op een anderen dag hij niet vriendelijk gestemd is-dat is so

dit een goed staaltje was van de gewone prediking des doctors. ?Gij kunt," zei dit lid, ?er staat op maken; hem eens te hooren is zoo goed als hem altijd te hooren; hij is altijd dezelfde; er is geen hooger of lager, geen beter of minder goed bij den doctor." Zekerlijk daalde hij nooit beneden het effen peil van het gewone boerenverstand en even zeker steeg hij nooit tot de hoogten der bezieling. Menig predikan

in hem opgekomen is. Wanneer het voorkomt, dat een prediker de een of andere bijzondere fout tot in kleinigheden beschrijft en met een zekere scherpte hekelt, dan behooren de aanwezigen zic

eerte is te overtuigen en te troosten; zijn eenige belooning de geestelijke steun, dien hij verleent aan de zielen zijner medemenschen. Indien door zijne woorden eenige broeder kracht verkrijgt om zijn arbeid in den loop der week getrouwer te verrichten of wordt geholpen in de beproevingen des lev

vindelijk en practisch-niet een verzameling van regels, maar van grondbeginselen die moet worden uitgewerkt in het leven van elken mensch. Die prediker heeft zijn taak begrepen en volbracht, die een man tot handelen beweegt en die hoorder heeft het meeste voordeel van een preek gehad, die haar in praktijk heeft gebracht. De prediker behoeft geen lessen uit te deelen, door te zeggen, als tot kinderen: ?ge moet dit of dat doen", want dat zou onverdragelijk zijn en tevens doelloos. De beste predikers wekken gedachten op, doo

prediker. Laat hem de proef nemen en het met Jezus wagen, zooals de eerste Christenen deden. Als hij dat doet, eerst dan zal hij in staat zijn de prediking te beoordeelen; doet hij het niet, dan behoort hij te zwijgen. Nooit is er beuzelachtiger getwist geweest dan met hoorders, die niet gelooven willen: zij zijn als menschen, die om het kerkgebouw heenloopen en kibbelen over de geschilderde glazen, welke alleen van binnen af kunnen gezien worden. Ook doet de Christe

ste ramp bij de prediking is tegenzin en onverschilligheid. Nooit was een preek zoo onbeteekenend of zij bevatte meer dan de hoorders in toepass