Van Orenburg naar Samarkand

markand. Zekerlijk zullen wij onzen lezers geen ondienst doen, indien wij hier het verhaal dezer groote gebeurtenis lat

e Pesth, is niet alleen een der beroemdste reizigers, maar ook een van de uitnemends

n den onverschrokken onderzoeker van Centraal-Azi?, getiteld: Geschichte Bo

schewsky, die de voorhoede kommandeerde, stond op den rechteroever van een der armen van de Ser-afschan, toen zich Nedchm-eddin bij hem aanme

ng voort. Hij had onder zijne bevelen een-en-twintig en eene halve kompagnie infanterie,

zonder aarzelen in de rivier af; en gedurende een groot kwartier zochten de soldaten, wien het water tot aan de borst kwam, eene waadbare plek, terwijl de vijandelijke artillerie een hevig vuur op hen richtte. Het muzelmansche leger, vijf of zes maal sterker dan de soldaten van den maj

kand. Toen de inwoners dier stad hunne geloofsgenooten in allerijl zagen vluchten, sloten zij

, met den generaal Kaufmann aan de spits, zonder slag of stoot Samarkand binnen. Onder den schitterenden staf die den generaal volgde, merkte men ook den prins Iskender-Khan op, zoon van den afghaanschen Sultan van Herat. Deze prins had, naar men z

heid! In een oogwenk was zij christelijk geworden, en uit de handen van de Oesbeken-dynastie der Mangiten overgegaan in die van het huis Romanoff. Een Alexander (de groote Macedoni?r) was haar eerste veroveraar; wederom onder een

heeft een verleden achter zich, zoo schitterend als dat van Samarkand? Terwijl de landen van het uiterste Oosten ons sedert de vorige eeuw meer of minder goed bekend zijn, en Kathay en Zipa

eft een eigen russisch dagblad, de Turkestanskia Wjedomostie (het Nieuws van Turkestan); en aan het weemoedig geroep van den moe?zzin paart zich het klokgelui der grieksche kerken, onverdragelijker voor de ooren van den waren geloovige dan de donder van het geschut. In de straten van datzelfde Bokhara, waar de schrijver dezer regelen, voor eenige jaren, slechts muzelmansche lofliederen hoorde, wandelen nu russische popen, kooplieden en soldaten, met al de fiere gerustheid van den overwinna

daarvan bevrijd gebleven, het heiligdom van het islamismus; daar had het ware geloof niet geleden door de goddelooze "nieuwigheden"; en in de schatting der echte Muzelmannen was niet Mekka, maar Bokhara de geestelijke hoofdstad van het islamisme. De asceet, de leden der godsdienstige orden, de godgeleerden, zij hielden allen hunne blikken op deze heilige stad gevestigd, en in hare scholen en moskee?n kwamen de ijverigste Muzelmannen van Turkije, Egypt

lijke troonopvolger, Abd-Melik-Mirza, had zich reeds gedurende den slag uit de voeten gemaakt, en was in vliegenden ren naar Bokhara geijld; de schrik en ontzetting wa

Kirg

in weerbaren toestand te brengen; terwijl een deel van het leger den Emir achtervolgd

eze stad, waarvan de naam groote vesting beteekent, ligt aan den oever van de Ser-afschan; tijdens mijne reis had men mij van die stad als van eene onneembare vesting gesproken; en inderdaad war

verontrusten. Getergd door die speldeprikken, besloot de generaal Kaufmann eindelijk rechtstreeks naar Bokhara te marcheeren, en het oesbeeksche leger met éénen slag te vernietigen. Het schijnt dat de Emir en zijne raadslieden zich nog altijd illusi?n maakten omtrent

uis der Mangiten onderdoen voor het huis van Romanoff; reeds dadelijk bij den aanvang van den slag, bestormden de Russen, met hunne gewone onverschrokkenheid, de hoogten ter wederzijde van den weg van Samarkand naar Bokhara, waarop he

n bezig was met het achtervolgen der troepen van den Emir, vielen de inwoners van Samarkand, die het europeesche leger zoo welwillen

derd vijf-en-tachtig man sterk, de zieken daaronder begrepen. Wie maar een voet verzetten kon, ve

k, de citadel binnen te dringen. Dag en nacht bestormden zij, in dicht opeengedrongen massa's, de muren der vesting, onder woeste kreten telkens en telkens den aanval hernieuwende; de Russen spoedden zich van het eene bedreigde punt naar het ander

ou hem de poort voor den neus gesloten hebben. Hij had zich aan het hoofd gesteld van de partij der ontevredenen en fanatieken, en maakte zich gereed om, des noods met geweld zijn vader den troon te betwisten. Naar Sam

tting van honderd-vijf-en-twintigduizend tilla, ruim een millioen gulden, stond den russischen handel alle verlangde voorrechten toe, en

enige harde, kleiachtige streken, takir, dat wil zeggen droge en onvruchtbare aarde, genoemd, bestaat de bodem hoofdzakelijk uit zwart of geel zand; bouwland, in den eigenlijken zin van het woord, vindt men alleen op de hellingen der bergen, en langs de rivieren en bevloeiingskana

door de bebouwde streken, en tot in de onmiddellijke nabijheid van Bokhara en Samarkand, loopen breede strooken van volstrekt onvruchtbaar en onbebouwbaar zand; en tusschen de beide ge

gt is van uitmuntende hoedanigheid. Het graan van Bokhara, hare vruchten, haar zijde, haar katoen, haar geneeskrachtige kruiden en planten, behoeven de vergelijking met geene andere te schromen. Het

ten zuiden van Samarkand. Reeds de geschiedschrijver Belchi spreekt van ijzer, ammoniak, kwikzilver, koper, lood, goud, naftha, vitriool

am draagt van Ser-afschan (uitdeelster der rijkdommen). Ten noordoosten van Samarkand verdeelt de voornaamste tak van de Ser-afschan zich in eene menigte armen, die naar de steppen vloeien. De aanzienlijkste dezer armen loopt

strektheid in de behoeften van al deze kanalen kan voorzien: de massa water, die zij afvoert, moet zeer aanzienlijk zijn. Behalve de Ser-afschan, heeft men nog de beek van Khe

xus heeft deze vruchtbaarmakende eigenschap; maar ongelukkig genoeg trekt het land bijna geen voordeel van dezen stroom: van Termez tot Tsjehardsjoe is de rechter oever van den Oxus bijkans

ar in de lage streken, nabij de steppen, bij voorbeeld te Bokhara, te Karsji, te Karakoel, is het klimaat zeer afwisselend, nu eens ondragelijk heet, dan vinnig koud. Ongezond is het echter alleen te Bokhara; de

Belchi verzekert ons, dat een geslagen leger zich nergens zoo spoedig van zijne nederlaag herstelt, als in Transoxani?. Diezelfde schrijver schat het aantal steden in die landstreek op driehonderd-duizend: blijkbaar eene schromelijke overdrijving. Toch was Transoxani? en met name de stad Bokhara, vroeger veel meer bevolkt dan tegenwoordig. On

legerscharen, die, sedert de stichting van het khalifaat, voortdurend krijgs- en veroveringstochten ondernamen naar westelijk Azi? en tot aan de oevers

te Khahrezm. Dit bleef zoo onder de heerschappij der Arabieren, der Samaniden, der Seldsjoeken en der vorsten van Khahrezm, ja zelfs nog

nwoordig is van al deze deugden geen spoor meer over: met uitzondering van de gastvrijheid, die wel niet in de steden, maar dan toch op het platteland nog altijd beoefend wordt. Eeuwen lang is Transoxani? ten prooi geweest aan de telkens hernieuwde invallen der

Isma?l zijne residentie naar Bokhara verlegde. Onder de kharezmitische vorsten hernam zij, naar men zegt, haar vroeger overwicht; en later, onder de regeering van Timoer den Kreupele, bereikte Samarkand het toppunt van haar bloei en heerlijkheid. Maar na den val der dynastie van Timoer, beg

Van hare vroegere heerlijkheid is dan ook geen spoor meer over. De stad telt tegenwoordig eene bevolking van dertig