Van Orenburg naar Samarkand

zi?. Men vindt in Turkestan, Sarthen, Tadsjiken, Oesbeken, Kirghisen, Koeramas, Turkomannen, Noga?s, Kasjgaren, Afghanen

te Tas

ood, houdt hij van schacheren en kleinhandel; als de Jood, kent hij, waar het zijn belang geldt, geen gemoeds- of gewetensbezwaren; als de Jood eindelijk, is hij kruipend en lafhartig.-Het woord Sarthe beteekent kramer, schacheraar; en getrouw aan hun naam, hebben de Sarthen zich meester gemaakt van den geheelen handel des lands, zoowel in de steden als bij de nomaden. Zij zijn het, die overal het hoogste woord voeren; onder voorwendsel van de wet des Profeten te verbreiden,

Zij spreken nog een perzisch dialect. Zij vormen als het ware de verstandelijke aristokratie van Turkestan, en ieder, die in Centraal-Az

sen-vr

en beheerschers van het land: zij zijn als het ware de krijgshaftige adel, en al de emirs en khans van Centraal-Azi? zijn Oesbeken. Zij hebben het nomadenleven nog niet geheel vaarwel gezegd; velen hunner hebben zich nimmer in eene stad gevestigd, en zelfs onder de stadbewoners zijn er, die bijna

s." Zoo heeten zij dan ook inderdaad; doch daar de Russen hen steeds Kirghisen noemen, beginnen zij zich aan dien naam te gewennen, die misschien ontleend is aan een hunner stammen, de Kyrgz. Waarom juist deze kleine stam, verscholen in de reusachtige gebergte van Thian-Sjan, zijn naam heeft gegeven aan de volkerengroep, over het onafzienbare gebied van Siberi? tot de Amoe-Darja, en van het Oeralgebergte tot de bergen van Thian-Sjan verspreid:-ziedaar eene vraag, waarop ik niet kan antwoorden.-Zooals men weet, splitsen de Kirghisen zich in drie hoofdgroepen of afdeelingen: de Groote-Horde, ten oosten, nabij de grenzen van Siberi? en China; de Kleine-Horde (inderdaad de talrijkste) van het Oeralgebergte tot het meer Aral; en de Middelste H

et woord Koerama, dat letterlijk vermengd beduidt, wordt te Tasjkend doorgaans in ongunstigen zin gebruikt: het is wel niet rechtstreeks een scheldwoord, maar geldt toch als een spotnaam. Eens liet ik mijn album aan een aanzienlijk ingezetene zien. Het portret van een Koerama, d

en zeggen kent. De zeer weinigen, die ik hier ontmoette, hadden zoozeer de eigenaar

onvermijdelijke aanraking met de Europeanen in Rusland, weten de Noga?s zich in Centraal-Azi? uitnemend te vinden: vooral wanneer zij slim genoeg zijn om zich voor martelaars te doen doorgaan, ter wille van hun geloof uit hun vaderland verdreven. Diegenen onder hen, die de muzelmansche scholen van Kazan of eenige andere russisch-tartaarsche stad hebben bezocht, waar het onderwijs buiten kijf op hooger trap staat

landstreek. Meest allen zijn afstammelingen van uitgewekenen, die, hetzij in den loop der vorige eeuw, hetzij in de laatste jaren, Klein-Bokharije verlieten, vandaar v

, zeer dikwijls het een zoowel als het ander. Zij laten de in Centraal-Azi? zoo geliefkoosde groene thee, over Hindostan uit China komen; en onda

hun aantal is vrij groot, en blijkbaar gevoelen zij zich in hun nieuw vaderland geheel te huis. Dit is te opmerkelijker, daar zij allen Sj?iten zijn, en dus, in den grond, de natuurlijke vijanden der muzelmannen van Centraal-Azi?, die voor verreweg het grootste gedeelte tot de secte der Sonniten behooren. Dit verschil in belijdenis belet de Perzen evenwel niet, trouw de mos

de omstreken van Samarkand vormen zij kleine koloni?n. Voor zoover ik er over kan oordeelen, onderscheiden zij zich

re landen van Centraal-Azi?. Daar zijn zij, in hunne kleeding en hun openbaar leven, aan allerlei strenge bepalingen onderworpen. In sommige steden mogen zij niet dan op een ezel binnenkomen; in andere mogen zij slechts te voet gaan. Het is hun verboden, zijden of andere kostbare kleederen te dragen: hun gewaad moet van eenvoudig laken en steeds donkerkleurig zijn. Zij mogen geen anderen gordel hebben dan een koord, en geen ander hoofddeksel dan de toppeh, een kleine ronde muts of kapje, waar

eenvoudigen voet, zonder vrouwen, in afzonderlijke karavanserais, waar zij ieder hunne eigene kamer, eene kleine donkere, maar zindelijke cel, hebben. Zij zijn uiterst matig, eten geen vleesch, drinken niets dan water, en bereiden zelven hunne spijzen, ook om verontreiniging door anderen dan geloofs- en standgenooten te voorkomen. Het zijn in den regel schoone, welgebouwde mannen, met een zielvol gelaat en

f de Zigeuners in Hongarije en Polen gezien heeft, kent ook de Tsiganen van Centraal-Azi?: ook hier leven zij van bedelarij en diefstal;

nner wapenen en aan de onbetwistbare meerderheid hunner europeesche beschaving boven de halve barbaarschheid der volksstammen van Centraal-Azi?. Bijna alle hier gevestigde Russen zijn militairen, ambtenaren of kooplieden: de eigenlijke kolonisten zijn tot dusver in

lang der inboorlingen zelven, die er niet dan bij zouden verliezen, indien zij weder onder het juk hunner vorige tirannen werden teruggebracht, en wanneer op nieuw die oneindige reeks van burgeroorlogen, geweldenarijen en gruweldaden begon, waaruit tot dusver de geschiedenis van Centraal-Azi? was saamgeweven. Zonder eene ernstige en op breede schaal aangelegde kolonisatie, zal russisch Turkestan alleen in naam russisch zijn. Indien de regeering zic