Stanley's tocht ter opsporing van Livingstone / De Aarde en haar Volken, 1873

ons, eer wij Oedsjidsji zullen bereiken. Het is prachtig weer: een heerlijke morgen; eene frissche lucht; een heldere hemel; een fraai la

t het voor ons, in al zijne uitgestrektheid, het groote meer, schitterende als een metalen spiegel, met zijn krans van groenende bergen.-Haastig dalen wij den heuvel af, en bereiken omstreeks elf uur in den voormiddag den zoom der rivier Lioeké, die in het meer uitloopt. Wij doorwaden den s

e dorpelingen kwamen weldra in grooten getale toeloopen. Spoedig zagen wij ons door eene dichte menigte omgeven: Zanzibariten, inboorlingen en Arabieren roepen ons het welkom toe. Te midden der luide kreten van Yambo bana! die ons van alle kanten te

l zijt gij

," antwoordt hij lachende, zoodat z

docto

mijnh

dat wel

m zooeven

ir," zegt nu ee

!" roep ik

mijnh

na

et Sho

tani, die met Livings

mijnh

doctor h

, mij

ester bericht geven

n antwoord kunnen geven. Maar inmiddels had zich reeds het gerucht verspreid dat de karavaan van een blanke was aangekomen; de voornaamste Arabieren hadden zich voor de woning

tusschen twee rijen nieuwsgierigen, naar de in een halven kring geschaarde Arabieren, in wier midden de man met den grijzen baard stond. Terwijl ik langzaam voortschreed, trof mij zijne bleekheid en de vermoeide uitdrukking van zijn gelaat. Hij droeg een grijzen pantalon, een kort rood jasje en een blauwen pet met verschoten gouden band. Ik had n

, met een vriendelijken lach. Wij dekten

uider stem, "dat Hij mij vergu

sprak hij, "hier te zijn,

erig te ondervragen: maar noch van zijne antwoorden, noch van de mijne weet ik mij iets te herinneren: de indruk van het oogenblik had mij geheel overweldigd. Ik kon den blik niet van dien merkwaardigen man afwenden: iedere trek van dat bleeke, vermoeide gelaat, waarop eene gansche geschiedenis te lezen stond, prentte zich on

te deelen, waarbij zij rechtstreeksch belang hadden; ik beval dat mijne manschappen van het noodige zouden worden voorzien; toen riep ik Ka?f-Halek, een

n. Hij zag de brieven na, die er in waren, en opende er twee, door zijne kinderen gesc

octor; gij moet wel verl

wacht; ik kan best nog wat geduld oefenen. Verhaal

opend, en daardoor een geregelde stoom

voltooid was; dat is belang

lgen, Sadowa en de vestiging van den noord-duitschen bond; dan de oorlog met Frankrijk, het pruissische leger te Parijs, Napoleon op Wilhelmsh?he, Frankrijk overwonnen en aan de uiterste verwarring ten prooi!..... Wat overstelpende reeks van aangrijpende gebeu

ld: het was dus niet meer dan natuurlijk dat ik mij te goed deed. Maar ook Livingstone, die zich beklaagd had dat hij allen eetlust had verloren en slechts van tijd tot tijd een kop thee kon gebruiken, at, tot mijne groote voldoening, zoogoed als de beste.-"Gauw, Selim, ga de fle

ezondheid

, mijnheer

n er niet van zwijgen, en vertelde dit ongehoorde feit aan allen die het maar wilden hooren. Terwijl de trouwe ziel dus aan hare vreugde lucht gaf, weidde de doctor uit over hare goede en belangelooze diensten: hij verhaalde mij, hoe de tijding dat er een karavaan van een blanke was aangekomen haar had o

n ter vervanging van den luitenant Le Saint. Maar de vlag der Vereenigde-Staten hielp mij uit den droom; en dit deed mij genoegen, want ik zou den Franschman niet in

en langzaam opstijgen tegen de berghellingen, die welhaast onzichtbaar werden. Met een van dankbaarheid overvloeiend har

zeide ik, "denk

ik ga ze lezen. Het is laat gewo

n bed? Eene eenvoudige legerstede, wel is waar: vier houten planken, palmbladen, een met haar gevulde zak

r Bennett te schrijven, al was het maar alleen om te bewijzen, dat ik hem ontmoet heb. Zal hij dat doen? Waarom niet? Hij is volstrekt niet de sombere, menschens

twaken, langs het meer te gaan wandelen. De deur mijner kamer knars

? Ik ben eerst laat naar bed gegaan; ik heb al mijne brieven gelezen

uit de voeten te maken, waarvoor ik den ganschen weg over gevreesd had

ne," antw

niet, doctor-

ij

rald?"-En nu vertelde ik hem w

Livingstone; "ik ben er waarlijk trotsch op, da

n naarmate zijne krachten bijkwamen, herleefde ook weder de lust naar werkzaamheid en b

noorden van het meer?" vro

had, zou ik niet naar Manyema hebben kunnen gaan, dat toch van veelmeer belang was. Toch houd ik het er voor, dat een rivier, van dit meer, dat ik de Boven-Tanganjika noem, uitgaande, zich in de Albert-Nyanza, die dan de Beneden-Tanganjik

oplossing dezer vraag. Indien ik u in dit opzicht van eenige dienst kan zijn, hebt ge slechts te spreken. Ik zou gaarne de bestaande onzekerheid zien opgeheven, en ben volgaarne ber

?d-ben-Medjid, die altijd hoogst welwillend en dienstvaardig v

dus den toch

gij maa

uwe dienst; aan u,

opgehangen, kwam volstrekt niet met het origineel overeen. Van den 10den November 1871 tot den 14den Maart 1872 ben ik onafgebroken bij hem geweest; ik heb hem in al zijne gedragingen nauwkeurig gadegeslagen, zoowel in het kamp als op reis: en mijne bewondering voor hem is er slechts te grooter om geworden. En nu is er

kaa

e doordringende kracht van den valkenblik. Toen hij in Londa was, moest hij van rauwe ma?s leven; dientengevolge zijn zijne tanden losgeraakt: dit is ook het eenige in zijn voorkomen dat aan een grijsaard denken doet. Zijne gestalte is iets boven het middelmatige; hij is stevig en forsch gebouwd; de schouders zijn een weinig gewelfd. Hij heeft den eigenaar

ns der V

d, dat hij niet wel meer bij het hoofd was, en in niets meer geleek op den Livingstone van weleer. Zijne tochten hadden alle belang verloren; hij maakte geene aanteeken

naar mijne overtuiging, gee

dat hij geene aanteekeningen houdt, geene waarnemingen doet. Ik zelf heb gezien, hoe hij iederen avond zorgvuldig zijne aanteekeningen schikte en bijeen verzamelde; en ik weet

en, en aller harten tot hem getrokken. Telkens werd ik getroffen door de bewijzen van achting en eerbied, die hem van alle zijden ten deel vielen; de strengste en ijverigste Mohamedanen gingen zelfs nooit zijne woning voorbij, zonder hem te groeten en den zegen van Allah toe te wenschen. Dat hij nu juist niet Jan en alleman als reisgenoot verlangt, is hem niet

lijke reizigers; ik herinner mij niet dat mannen als Burton of Winwood Read tegen zijne berichten zijn opgekomen. En zoudt ge nu meenen, dat het pleizierig is voor een man, die zich zooveel moeite en opoffering getroost heeft, te zien hoe zijne kaarten en waarnemingen worden verknoeid en bedorven door lieden, op wie hij geen vat heeft, of die z

stigen naijver niet ontmoedigen; rustig gaat hij zijn ga

ngen niet weder te zien?" vroeg ik hem eens; "er zijn nu

k mag mijne taak niet opgeven, juist nu zij bijna ten einde gaat. Ik heb nog maar vijf of zes maanden noodig om de rivier, die ik ontdekt he

dadelijk uw plan volvoerd, a

erd mijlen afgelegd om herwaarts te komen, ten einde hier de goederen in ontvang te nemen, die ik vast vertrouwde er te zullen vinden, en om eene nieuwe karavaan te vormen. Maar ik vond niets, en ik bleef verstoken van alles, ziek naar lichaam en

weldra kwam ik tot de ontdekking dat zij bij hem gewoon was en in zijne natuur lag. Als hij eene of andere anecdote of vermakelijke ontmoeting vertelde,-en hij had, zooals licht te begrijpen valt, over een rijken voorraad te beschikken-dan kon hij zoo hartelijk lachen, dat ge onwederstaanbaar medelachen moest. Zijn eenigszins vervallen en verouderd voorkomen verborg een uiterst l

en toewijding. De vroomheid vertoont zich bij hem in hare ware, aanminnigste gedaante: zij heeft deze vurige, hartstochtelijke natuur veredeld en verfijnd, deze ontembare wilskracht gelouterd en aan hooger ondergeschikt gemaakt; zij heeft dezen man van eene alles overwinnende, niets ontziende energie, gemaakt tot een welwillenden, toegevenden, geduldigen meester voor