Vanden Vos Reinaerde

e 20e (16e) branche eerst in de laatste helft der dertiende eeuw geschreven te zijn, of zelfs in de eerste der veertiende, dan zouden i

cht aan mogen hechten, omdat zij, als onze beschouwing over den oorsprong des gedichts opgaat, noodwendig licht moeten werpen op den tijd der vervaardig

et fransche voorbeeld, de 20

, getuigt herhaaldelijk hoe verbreid en bemind de Reinart-sage in Frankrijk was(121);

tiers oien

ufe, c'on

ardius l

nta les tr

ière dam

avoit esc

tgeen wij in de 20e br

rdis li

r cele tr

Copée, die b

36 geschreven. Zien wij nu of wij haa

an dat stuk

i son eng

ers fère

rin son ch

miex de s

entr'obli

gement q

rt Noble

rant fo

fist, qui t

me Hersen

PIERRE DE SAINT-CLOUD bewerkt had. Hij kan daarom niet veel jonger dan deze dichter zijn, hoewel men uit de eer

stande fehlen genaue nachrichten, er wird in den beginn des 13 jh. gesetzt, und soll

der dat hij ?omtren

den Roman du Renart, in Frankrijk,

a seconde moitié du XIIe siècle, et se fit conna?tre par ses ouvrages vers les commencements du XIIIe. La première mention qui semble concerner, sinon sa personne, du moins le genre de poésie qu'il remit en vogue, est le témoignage fréquemment cité de GAUTIER DE COINSI, prieur de Victor-Sur-Aisne. Or, une telle mention, qui ne peut être antérieure à l'an 1233, ne nous apprend rien de précis relat

elachtig het geheele vraagstuk, zelfs in Frankrijk, nog is; en toc

g de Roman du Rou het li

s fu rois

s prist en

erres, mul

de mult g

unquest p

ez fu,

e Alexander-gedichten der fransche trouvères bedoelen

CHATILLON kunnen zij onmogelijk doelen, d

s meilleures branches de tout le récit," heeft tot titel: Signification de la mort

, le grand festin royal dans lequel Alexandre est empoisonné." Dit komt, zoo a

CORS en ALEXANDRE DE PARIS, dat hij in de eerste helft der twaalfde eeuw plaatst(131), zoodat deze branche eerst tusschen 1250 en 1300 zou zijn geschreven(132). Dit oordeel is vreemd, zeide

eds in de eerste helft der twaalfde eeuw heeft geschreven, en derh

exander een gedeelte der Reinaertsage be

ngignent, com Re

gorge, quant il c

schrijver genoemd staat, wordt vs. 4935–5492 juist ve

heet daar de haan nimmer li gal, maar altijd li cos, le coc, b.v. vs. 5036

ler qui cl

uidt dat hij hem den ha

baille pa

t zoo als het volgens de toespeling

er nimmer li gals, maar li cos heet, dat zij ?cosin germain" zijn: hij weidt uit in den lof van Chanteclers vader, die kraaide zoo als nooit een haan gekraaid had, en die daar

ers: ?Renart,

prendre p

e dist Rena

tez, si cli

somes et

ie estre d

esface ta

trop près

clers: ?Pas

ai en sus d

rai une

oisin ci

'entende m

est souriz

ars: ?Chant

bien se C

, s'il vos

ommence

a Chantecl

los et lautre

orment crem

egarde c

ars: ?Ce n'

s chantoit

tret, à eu

d'outre le

s cuide qu

mence sa

ligniez pa

plus Renart s

esus un

Renart pa

vs. 11–176, dan ziet men terstond, dat de laatste branche zich het n

oez en l'es

che 11, waar wij,

livres n

ve l'estoi

E SAINT-CLOUD ziet. Maar is werkelijk die 11e branche van gemelden dichter? Het is wa

e Saint-Clost

traveilli

ère de s

os a en

ée et u

qui tant

nain, l

out es

que n'en sa

mmencerai

qui i voil

ult i porr

cuit et co

uter met

lot l

Pierres

ù se volt

Renart co

ander ha

Perrins

de Renart

st volus t

ist à conse

meschiet

en ert s

in den anderen tekst voorkomen, laten wij dit buiten rekening. Wij mogen echter niet achterlaten op te merken, dat van PIERRE steeds in den derden persoon, en in den v

ne; mais le reste prouve assez que cette onzième branche est précisément le po?me entier et isolé de ce même

jnt ons juist het werk van dien omwerker, die van zichzelf in den eersten, van zijn voorganger in den derden persoon spreekt. De geheele toon der inleiding is die van een later jongleur of

re vueil

ent fet à

ien i porr

i plest

tez sanz

ntes ne po

i est tro

o?r soit

i o?r l

rant profi

n de vergelijking met br. 5 en het Mhd. leert duidelijk het tegendeel; terwijl wij daaruit ook ontwaren hoe overvrij de omwerker zijn origineel behandeld heeft. Waarschijnlijk heeft juist le livre, dat in de slotvariant genoemd wordt, dat ook vs. 4938 voorko

iet uitgemaakt. Men zou het evenwel mogen opmaken uit de inleiding tot de 20e branche

gin et

ers fère

'Yse

e besproken branch

een bepaald werk genoemd. Le grand d'aussy en RAYNOUARD kennen hem ook nog, volgens GRIMM(137), de branches 1, 2, 3, 4 en 5 toe; FAURIEL meent dat hij buiten de 11e alleen nog de 1e branche geschreven heeft(138). Van de eerste en de vijfde is het stellig te bewijzen dat PIERRE die niet kan geschreven hebben. De 5e is miss

ice que

ement par

ne corro

wolf dat gebeuren, waarover

erust op het niet goed begrijpen va

rste helft der twaalfde eeuw, vóór 1150, schreef; en dat zijn werk v

n dan de helft dier zelfde eeuw, en zal omstreeks 1150 moeten geschre

tusschen leert de vergelijking met de werken van CHRESTIEN DE TROIES, dat het niet onmogelijk is enkele branches tot de tweede helft der twa

ngs hof komt, zegt hij

nt fet li

i se vole

'avoz jug

sire, que

les mauvè

se les bo

le chief

a terre à

even branche, die tot titel heeft Li Moniages Guillaume, doet een ridder aan koning Lodewijk

ns homs ne vos

ère, ne hom

odomes avez

rance et cha

rres et toz

ont de la t

nt chétis e

sent le bon

ome font lor

ton, li los

r, cil sont

nge les tene

r font les

omes par lor

s as montez

uls honiz e

uls ne sero

estre, ne c

n fet son c

domes i doit

99, wordt den koning

terre empi

es, des sages,

toi as chaci

les pères

homes est li s

ul de gentix

s tot par to

nce est torné

rweten, dat hij zic

ers et les f

s et les glo

ervent de men

oi as tenu

t'onor et

seil seras-

fet par son

roit et losa

, par mon chief

n wel geen twijfel overlaten, of er heeft in de branche van het dieren-epos eene toespeling op he

20e branche van den Renard had stellig de jongste redaktie op het oog, zoo als de daaruit aangehaalde plaatsen leeren, daar deze veel nader bij den tekst van den Renard komen dan het daarmeê overeenstemmende uit de oudste lezing(142). Buitendien is d

n lor convend

rd, vs.

on d'autr

al kan worden opgemaakt. Ook hier sta één voorbeeld. In de dertiende eeuw was het woord geste in de beteekenis va

n de pend

t mès lui e

e komt eene toespeling op dezelfd

ibaut soit

chen Thibaut van Champagne kan gedacht worden, die in 1253 st

igste tegenstander van Guillaume en van het Christendom bekend

geen Renard op het einde van br. 20a zeg

e mande

i sui bons

ément li

chascuns n

ijkschrijvers den bijnaam geven van ?domitor Orientis, ac nostrorum terror,"(147) is het ondenkbaar, dat men zijn naam niet in de plaats zou gesteld hebben van den minder vermaarden; en onmogelijk kan daarom onze 20e branche na Saladijns optreden het licht hebben gezien. Het gedicht moet dus stellig tusschen 1150 en 1190 zijn tegenwoordige vorm hebben aangenomen. Maar zeer zeker valt het, ook om de boven opgegeven gronden, eer in de eerste dan in de laatste helft van dat tijdperk, waarschijnlijk vóór 1173, toe

t de onomstootbare hechtheid van het historisch bewijs, en is uit eene reeks van gevolgtrekkingen en veronderstellingen opgerezen; maar ik vertrouw, dat men daaraan eene hooge mate van waarschijnlijkheid niet zal ontzeggen; en ik aarzel niet de ho

uderdom der vlaamsche navolging van h